Zgodnie z obowiązującą w Republice Federalnej Niemiec Ustawą w sprawie zatrudniania cudzoziemców generalną zasadą jest, że dla cudzoziemców zatrudnionych w krajach UE, którzy rozpoczynają świadczyć usługi w Niemczech, konieczne jest dysponowanie przez nich tytułem pobytu „Vander Elst”.

Interpretacja  ustawy

Zgodnie z niemieckimi przepisami, dysponowanie wizą Vander Elst nie jest potrzebne jeżeli w innym państwie członkowskim obywatel państwa nienależącego do UE dysponuje długookresowym tytułem pobytu, zaś świadczenie usług ma miejsce przez nie dłużej niż przez 90 dni w ciągu 12 miesięcy.

Ambasada Niemiec potwierdza – konieczny tytuł rezydenta długoterminowego

Zgodnie z informacją wizową zamieszczoną na stronie Ambasady Niemieckiej w Warszawie, jeżeli delegowany obywatel państwa trzeciego ze względu na swoje obywatelstwo generalnie podlega obowiązkowi wizowemu w Niemczech, należy – także w powyższych przypadkach – przeprowadzić procedurę wizową przed wjazdem do Niemiec. W tej sytuacji wydawana jest wiza Vander Elst, która uprawnia do wykonywania odpowiedniej pracy w Niemczech na czas świadczenia usług. Bezwizowy wjazd celem wykonywania działalności w ramach Vander Elst jest obecnie możliwy jedynie w przypadku pracowników będących obywatelami państw trzecich, którzy posiadają w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej status rezydenta długoterminowego w okresie nieprzekraczającym 90 dni w ciągu okresu dwunastu miesięcy.

W związku z treścią informacji wizowej, w praktyce wiele punktów granicznych przyjmuje, że jedynym tytułem pobytowym uprawniającym do pobytu bez wizy Vander Elst na terenie Niemiec w okresie 90 dni w ciągu 12 miesięcy, jest tytuł rezydenta długoterminowego UE, który jest szczególnym tytułem pobytowym, stosunkowo rzadko spotykanym.

Czy wiesz, że…

Cudzoziemcowi może być wydany tytuł rezydenta długoterminowego UE jeżeli przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie i nieprzerwanie co najmniej przez 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie tego zezwolenia i spełnia łącznie następujące warunki: (i) posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; (ii) posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu; (ii) posiada potwierdzoną znajomość języka polskiego.

Zezwolenie to udzielane jest na czas nieoznaczony.

Polska nie może być wyłącznie krajem transferu cudzoziemca za granicę

Trzeba też pamiętać, że warunkiem legalnego delegowania obywatela państwa trzeciego, jest zalegalizowanie nie tylko jego pobytu, ale także jego pracy. W tym zakresie miarodajne wskazówki daje pismo Głównego Inspektoratu Pracy w Polsce oraz Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, które wskazują, że nie wyklucza się możliwości tymczasowego delegowania za granicę cudzoziemców zatrudnionych zgodnie z zezwoleniem na pracę lub oświadczeniem, w szczególności do innych państw UE, ale nie ma podstaw do rejestracji oświadczenia lub wydania zezwolenia, gdy praca będzie wykonywana wyłącznie za granicą. Istotnym jest, że przed ewentualnym delegowaniem do innego państwa członkowskiego pracownik powinien być zatrudniony przez pracodawcę i stosunek pracy powinien trwać przez okres delegowania.

Formularz PD A1 dla obywatela spoza UE

Aby otrzymać formularz PD A1 dla obywatela państwa trzeciego, cudzoziemiec musi posiadać jeden z niżej wymienionych dokumentów, uprawniających go do pobytu w Polsce:

• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
• zezwolenie na pobyt stały,
• zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę,
• wizę D18,
• wizę Schengen lub wizę krajową wydaną w celu: (i) wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie wpisanego do ewidencji oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi; (ii) wykonywania pracy, o której mowa w art. 88 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w okresie nieprzekraczającym 9 miesięcy w roku kalendarzowym; (iii) wykonywania pracy innej niż określona w art. 60 ust. 1 pkt 5 i 5a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Dodatkowo, cudzoziemiec musi być rezydentem podatkowym w Polsce, czyli posiadać certyfikat rezydencji podatkowej. Do formularza należy też załączyć kopię dokumentu uprawniającego do pobytu w Polsce oraz „Zaświadczenie o miejscu zamieszkania lub siedzibie dla celów podatkowych (certyfikat rezydencji)” wydane przez organ podatkowy. W przypadku wizy D18 dołącza się też Kartę Polaka.

Zapamiętaj!

Delegowanie cudzoziemca do Niemiec bez wizy Vader Elst na okres dłuższy niż 90 dni w ciągu 12 miesięcy kalendarzowych jest działaniem nielegalnym.

Delegowanie cudzoziemca do Niemiec na okres nieprzekraczający 90 dni w ciągu 12 miesięcy kalendarzowych jest możliwe, o ile cudzoziemiec posiada w Polsce tytuł rezydenta długoterminowego UE (po tym terminie musi posiadać wizę Vander Elst).

Delegowanie cudzoziemca do Niemiec na okres nieprzekraczający 90 dni w ciągu 12 miesięcy kalendarzowych, w przypadku niedysponowania przez cudzoziemca zezwoleniem na pobyt długoterminowy, jest obarczone ryzykiem, że takie działanie zostanie uznane za nielegalne.

Delegowanie cudzoziemca do Niemiec, nawet przy spełnieniu warunków legalizacji, w sytuacji, gdy nie wykonuje on pracy w Polsce, a Polska jest krajem tranzytu, jest zawsze nielegalne.

Autor: Joanna Torbé, adwokat